باسداکت یکی از روش های توزیع انرژی الکتریکی است به نحوی که هادی های مس یا آلومینیم به صورت شمش در یک محفظه محصور قرار گرفته و عایق می شوند. در نقاطی که نیاز به اتصال یا انشعاب گیری است از محفظه با دریچه های قابل دسترسی استفاده می شود. باسداکت از دو قسمت اصلی باس و داکت تشکیل می شود. باس همان شینه مسی یا آلومینیومی هادی جریان برق است که وظیفه انتقال برق را برعهده دارد و داکت نیز کانال پیش ساخته الکتریکی است که باس های انرژی درون آن قرار می گیرند.
باسداکت ها با توجه به کاربرد آن ها به دو دسته اصلی باسداکت فشار ضعیف (غیر تفکیک شدده Non-segregated) و باسداکت فشار متوسط (تفکیک شده segregated) تقسیم می شوند.
باسداکت فشار ضعیف:
در این نوع باسداکت تمام فازها در یک محفظه قرار گرفته و هیچگونه مانعی بین فازها قرار نمی گیرد. این باسداکت ها بسیار ساده هستند و در سیستم های فشار ضعیف از آن ها استفاده می شود. این باسداکت می تواند تا 6000 آمپر جریان را نیز از خود عبور دهد.
باسداکت فشار متوسط:
در این مدل نیز تمامی فازها در یک محفظه قرار دارند اما در بین تمام فازها موانعی قرار خواهد گرفت. این موانع ایجاد یک شیلدینگ مغناطیسی کرده و باسبارها را از یکدیگر به لحاظ مغناطیسی جدا میکند. این نوع از باسداکت ها در سیستم های فشار متوسط مورد استفاده قرار می گیرند.
محل های نصب باسداکت مختلف:
باسداکت ها در پروژه های مختلف و با توجه به کاربرد آن به شرح زیر مورد استفاده قرار می گیرند.
- نصب در صنایع: انتقال و توزیع انرژی از طریق انشعابات 25 الی 1250 آمپر در مجتمع های صنعتی. خطوط باسداکت در این حالت غالباً افقی و بعضاً عمودی نصب می شوند.
- نصب در پست های توزیع: ارتباط ترانسفورماتور به تابلو، تابلو به تابلو، ژنراتور به تابلو و هر نوع ارتباط الکتریکی در مراکز تولید، توزیع. خطوط باسداکت در این حالت به صورت افقی و عمودی نصب می شوند.
- نصب در ساختمان های بلند: انتقال و توزیع انرژی در ساختمان های مسکونی و اداری بلند به صورت رایزری (عبور از طبقات). خطوط باسداکت در این حالت غالباً بصورت قائم (رایزری) و بعضاً بصورت افقی نصب می گردد.
مسیر اختصاصی اداره برق:
کلیه هادی ها شامل کابل و باسداکت های حدفاصل پست توزیع برق تا تابلو های کنتوری و هادی های قبل از تابلو اندازهگیری انشعابات دیماندی تحت تملک و بهره برداری اداره برق بوده و هرگونه دستکاری و دسترسی به این هادی ها مشمول پیگیری های حقوقی و تعقیب خاطی می باشد.
نقطه تحویل برق:
مطابق مصوبه وزارت نیرو به شماره 99/30853/20/100 مورخ 1399/07/23، نقطه تحویل برق مجتمع ها در ورودی پاساژها، بلوک های ساختمانی و مجموعه های ساختمانی واقع در سطح محصور می باشد. در صورت درخواست متقاضی برای نصب وسایل اندازه گیری در محل یا محل های دیگر، شرکت توزیع برق ملزم به پذیرش این درخواست با نصب یک وسیله اندازه گیری مرجع به هزینه متقاضی در ورودی مجموعه (نقطه تحویل) است. در این حالت نیز هریک از واحدهای مجموعه، یک متقاضی یا مشترک محسوب می شوند. صورت حساب های برق مربوط به هر اشتراک بر اساس مصرف ثبت شده توسط وسیله اندازه گیری اختصاصی مربوطه محاسبه و دریافت می گردد. مابه التفاوت جمع مصارف ثبت شده توسط کلیه وسایل اندازه گیری اختصاصی و وسیله اندازه گیری مرجع، مصرف برق اشتراکی مجموعه می باشد. در صورت فقدان تجهیزات ثبت بار مصرفی، ملاک محاسبه و تعیین بار انشعابات متصل به انشعاب اصلی (از جمله انشعاب مصارف اشتراکی)، کنتور مرجع خواهد بود.
مزایای استفاده از باسداکت:
باسداکت ها در مقایسه با سیستم کابلی معمولی دارای ایمنی بالا، استحکام و عمر طولانی هستند. از جمله برخی از مزایای استفاده از باسداکت در مجتمع های چند طبقه و گسترده می توان به موارد ذیل اشاره نمود.
- ظرفیت عبور جریان بالا: با توجه به اینکه سطح مقطع هادی در باسداکت ها به شکل مربع است بنابراین مطابق قانون اثر پوستی، عمده جریان از سطح بیرون هسته هادی عبور نخواهد کرد، بنابراین در باسداکت ها جریان بیشتری عبور می کند.
- عبور جریانهای زیاد با دشواریهای کمتر نسبت به کابلها: در بسیاری موارد خصوصاً در سطوح بالای شبکه لازم است ارتباطات بین تجهیزاتی مانند ترانسفورمرهای توزیع و تابلوهای الکتریکی را با جریانهای زیاد مثلاً 2900 آمپر برای یک ترانسفورمر به توان KVA 2000 برقرار کرد که ایجاد این ارتباطات توسط کابلها به دلیل سطح مقطع آن ها مستلزم استفاده از تعداد زیاد هادی به شکل موازی است که برای عبور آنها لازم است در مسیر عبور کابلها، تجهیزاتی مانند سینیها و نردبانهای کابل استفاده نمود که فضای زیاد و هزینه زیادی را شامل خواهد شد.
- با توجه به قرارگرفتن شین ها در کنار هم و به ترتیب L1، L2، L3، N و PE میدان های مغناطیسی تولید شده در هنگام کار، یکدیگر را خنثی نموده و باعث کاهش رلوکتانس (مقاومت مغناطیسی) به مقدار حداقل شده و در نتیجه افت ولتاژ فقط بستگی به مقاومت اهمی شینه ها خواهد داشت.
- سهولت در راه اندازی: استفاده از این سیستم مدرن به دلیل آنکه تمامی قطعات و انشعابات از یک منبع تغذیه می کنند و همچنین به دلیل مدولار بودن اتصالات در این سیستم، سرعت نصب و راه اندازی در آن بالا می باشد.
- سهولت در انشعاب گرفتن: پیش ساختگی و مدولار بودن قطعات و اتصالات سیستم باسداکت این امکان را ایجاد می کند که در صورت اضافه شدن یک تجهیز برقی بتوان بسادگی با اختصاص یک جعبه انشعاب که کلید کنترل و حفاظت تجهیز مربوطه درون آن قرار داده می شود، برقرسانی به تجهیز جدید را در اسرع وقت و بسادگی انجام داد. همچنین در صورت جابجایی تجهیزات برقی نیز می توان به سادگی تجهیزات را جابجا نمود. برای این کار کافی است جعبه انشعاب با سیستم تغذیه تجهیز مورد نظر را قطع نمود و پس از جابجایی مجدداً اتصال را برقرار نمود.
- مقاوم بودن: بدنه این سیستم ها از فلز است بنابراین برخلاف سیستم های سنتی در برابر ضربات، گرما، مواد شیمیایی و… آسیب پذیر نیستند.
- دمای باسداکت می تواند تا 130 درجه سانتی گراد بالا رود که در مقایسه با دمای 70 درجه سانتی گراد عایق PVC و 90 درجه سانتی گراد عایق XLPE افزایش باربری را به همراه داشته و با توجه به استفاده از بدنه فلزی که دارای مقاومت بسیارکمتری از عایق های PVC و XLPE و سایر عایق های مورد مصرف در صنعت کابل سازی می باشد تبادل حرارتی با محیط اطراف نیز بسیار بیشتر است.
استفاده از باسداکت جهت ارتباط بین ترانسفورماتور و تابلو توزیع
محل های پیشنهادی جهت استفاده از سیستم باسداکت:
توصيه مي شود در برجها و ساختمان هاي بيش از 10 طبقه و پاساژها (مجتمع هاي تجاري) از سيستم باسداكت كه داراي ايمني بسيار زياد بوده و از تعدد كابلكشي در ساختمان ها جلوگيري مي كند، استفاده شده و كنتورهاي هر واحد در طبقه مربوطه نصب گردد.
همچنین در مکان های زیر استفاده از سیستم باسداکت توجیه پذیر می باشد.
- بالا بودن جریان توزیع (بالاتر از ۲۵۰۰ آمپر)
- محدودیت فضا در قدرت های زیاد
- نیاز به سرعت نصب و راه اندازی بالا: برای مثال، در پروژه های دقیق با حجم قدرت زیاد و زمان بندی اجرایی محدود که نیاز است تا حد امکان از قطعات پیش ساخته استفاده گردد.
- نیاز به انعطاف درانشعاب پذیری: برای مثال، در توزیع برق کارخانجات صنعتی که میزان و محل مصرف بار ممکن است تغییر نماید و لازم است که سیستم توزیع در ایجاد انشعاب، منعطف باشد.
- نیاز به مصالح مقاوم در مقابل ایجاد، گسترش و همچنین تحمل حریق
- نیاز به شاخص IP بالا (درجه حفاظت در مقابل رطوبت، ذرات معقل و ضربه): امکان تولید باسداکت با درجات حفاظت مختلف از IP42 تا IP66وجود دارد.
مشخصات عمومی باسداکت:
- باسداکت ها بر اساس استانداردهای IEC 60439-1 و IEC 60439-2 تولید می گردند.
- بدنه باسداکت بر اساس استاندارد NFC15-100 بعنوان سیستم اتصال زمین قابل استفاده است.
- ظرفیت باسداکت های تولیدی بر حسب کاربرد و نیاز از 40 تا 6000 آمپر می باشد.
- بدنه باسداکت از فولاد گالوانیزه یا آلومینیوم می باشد و با توجه به آمپراژ با ضخامت های مختلف ساخته می شود. در صورتیکه بدنه باسداکت از جنس آلومینیوم باشد، وزن آن حدود 30% کمتر است و همچنین در برابر خوردگی در محیط های اسیدی و مرطوب مقاوم تر است.
- هادی های باسداکت در دو نوع مسی و آلومینیومی موجود است.
- عایق می تواند هوا و یا رزین خشک باشد.
- درصورت نصب ترموتر در باسداکت، دیگر نیازي به استفاده از دماسنج لیزري دستی نمی باشد. نصب ترمومتر در نقاط اتصال که نقاط بحرانی باسداکت می باشند، کمک می کند در صورتیکه در این نقاط نشت جریان وجود داشته باشد (که باعث ایجاد حرارت می گردد) به راحتی قابل روئیت باشد و به سرعت توسط تیم نگهداري اصلاحات لازم بر روي نقطه اتصال انجام پذیرد.
الزامات نگهداری (قبل از نصب) باسداکت:
موارد مهمی که در زمان نگهداری باسداکت ها می بایست مدنظر قرار بگیرد به شرح ذیل می باشد.
- قطعات باید در محوطه سربسته نگهداری شوند.
- محل نگهداری باسداکت ها بدون رطوبت باشد.
- محل نگهداری باسداکت ها بدون گرد و غبار باشد.
- از هرگونه فشار و برخورد که باعث شکستن دریچه های انشعاب و ایزولاتورها می شوند، خودداری شود.
پس از تحویل، اقدامات احتیاطی زیر باید مدنظر قرار بگیرند.
- به جعبه های انشعاب صدمه ای وارد نشود.
- از نفوذ آب به داخل باسداکت قبل از نصب کامل جداً جلوگیری شود.
- قطعات طولی باسداکت باید به صورت افقی قرار گرفته و کاملاً تراز و بدون هرگونه انحنا در نقاط اتصال باشد.
- باید دقت شود که به شمش های انتهایی باسداکت صدمه ای وارد نشود.
الزامات حمل و جابجایی باسداکت:
- محورهای پیشنهادی زیر مواردی عمومی جهت کاهش ریسک در صدمات شخصی و صدمات وارده به تجهیزات در زمان اجرا می باشد، علاوه بر آن اطلاعات لازم در مورد چگونگی جابجایی قطعات و اتصالات بطور دقیق باید توسط سازندگان مختلف ارائه شود.
- برای بلندکردن باسداکت باید از گرفتن ابتدا و انتهای آن پرهیز نمود (باسداکت را از محل شمش های سر و ته نباید بلند کرد).
- هنگام تحویل باسداکت ها باید از سلامت بسته بندی اطمینان حاصل نموده و آسیب دیدگی در اثر صدمات احتمالی در حمل و نقل و بارگیری را کنترل نمود.
- چنانچه قبل از زمان نصب لازم باشد باسداکت ها برای مدتی انبار گردد، روکش محافظ بسته بندی آن تا زمان شروع نصب، حفظ و ترمیم گردد. چنانچه شرایط اجازه دهد بسته بندی قطعات و اتصالات تا زمانیکه در محل نهایی نصب قرار نگرفته، باز نشود.
- از توان تجهیزات حمل و نقل و جابجایی با توجه به قطعات مطمئن شوید.
- در صورتیکه در آن طبقه شیب نباشد، جابجایی بوسیله چرخ دستی روش ساده ای برای جابجایی دریک طبقه است. قطعه را در هنگام حمل کاملاً باید بالانس نمود.
- لیفتراک (چنگالی) شاخدار برای جابجایی و انبار کردن باسداکت وسیله مناسبتری است. در هنگام جابجایی توسط لیفتراک، قطعه بایستی کاملاً به صورت بالانس بر روی آن قرار گیرد.
- استفاده از آسانسور دستی و یا برقی در جابجایی باسداکت بین طبقات مفید می باشد.
الزامات بازکردن بسته بندی جعبه و یا پالت:
- برای بازکردن بسته بندی چوبی توصیه می گردد از میخ کش مناسب استفاده گردد.
- بازکردن بسته بندی باید با دقت زیاد انجام شود و برای بریدن تسمه ها از کاتر مخصوص که به بدنه باسداکت آسیب نزند استفاده شود.
- هرگونه قطعه اضافی نگهدارنده باسداکت که جهت حمل و نقل به کار رفته است بایستی جدا گردد.
- بسته بندی هر قطعه در محل نصب و درست قبل از نصب باز شود تا قطه را حین جابجایی قبل از نصب حفاظت کند.
الزامات جابجایی قطعات قبل از نصب:
- اگر برای جابجایی باسداکت از تسمه جرثقیل استفاده می گردد، بایستی در محل تماس از نایلون مناسب استفاده شود و قطعه بصورت بالانس قرار گیرد. در صورت استفاده از کابل نقاله بایستی جداکننده ای به کار رود که به بدنه باسداکت آسیب نزند.
- چنانچه از چنگال لیفتراک و یا مشابه آن استفاده شود، بایستی که قطعه باسداکت روی آن بالانس باشد و همچنین روی شاخکها، کارتن یا موکت نصب شده و شاخکها باید به آرامی با باسداکت تماس یابند تا به بدنه و همچنین به عایقهای آن آسیبی که باعث خرابی آن شود وارد نگردد.
- از کشیدن قطعات باسداکت روی زمین خودداری گردد.
- چنانچه قطعات باسداکت را بصورت عمودی بخواهیم بلند کنیم، بهتر است این کار در محل نصب انجام شود. لذا لازم است قطعات باسداکت در محل نصب نهایی انبار گردد.
الزامات نصب باسداکت:
- یک سیستم مناسب باسداکت علاوه بر طراحی خوب و تولید مطلوب، بستگی به اجرا، استفاده و نگهداری مناسب دارد. فراموش کردن برخی مسائل مورد نیاز و اصلی در نصب ممکن است علاوه بر صدمه به ابنیه و تأسیسات، باعث صدمه شخصی، خرابی و از بین رفتن باسداکت شود.
- خطر شوک الکتریکی و سوختگی در هر زمان که کار در اطراف قطعات الکتریکی انجام می گیرد، وجود دارد. لذا کلیه توصیه ها و اخطارهای سازندگان و دستورات نصب باید رعایت گردد.
- در اجرای عملیات باسداکت، باید دقت نمود که از خسارت به تجهیزات داخلی و روکش نهایی (بدنه) باسداکت جلوگیری شود و از پیچش، ضربه و بطور کلی از کارکرد خشن با آن باید پرهیز نمود.
- استفاده از آمپراژهاي متناسب با جريان بار و جريان اتصال كوتاه: سطح مقطع هادی باسداکت متناسب با جنس هادی، با در نظر گرفتن جریان عبوری در بدترین شرایط، حداکثر افت ولتاژ و سطح اتصال کوتاه توسط مشاور مورد تأیید شرکت توزیع محاسبه و مورد استفاده قرار گیرد.
- تعداد 5 شینه (سه فاز، نول و ارت) می بایست در باسداکت وجود داشته باشد. تمامی شینه هاي فاز و نول باس داکت ها به یک اندازه باشد و سایز شینه ارت 50 % کوچکتر از شینه هاي فاز و نول باشد.
- نقطه نصب جعبه انشعاب باسداکت با توجه به تأسیسات و موقعیت بار انتخاب می شود.
- نصب باسداکت در رایزرهای عمومی که مسیر عبور سایر تأسیسات است ممنوع می باشد.
- قطعات انبساطی و قابل انعطاف: با استفاده از این قطعات می توان از آسیب هاي احتمالی ناشی از زمین لرزه و نیز تغییرات طولی ناشی از گرما و سرماي محیط بطور کامل جلوگیري نمود.
- کنترل مسیر: مسیر عبور باسداکت را باید کنترل نموده و با نقشه های اجرایی تطبیق داد.
- کنترل مقادیر: تعداد و تنوع قطعات را باید با نقشه اجرایی و لیست اجزا تطبیق داده، از مقدار، تنوع و صحت آنها اطمینان حاصل نمود.
- کنترل درجه حفاظت باسداکت و حفاظت دو لایه: بسیار مهم است که کنترل شود محل نصب باسداکت با درجه حفاظتی که باسداکت برای آن درخواست و تولید و روی باسداکت ذکر شده، مناسب باشد.
- کنترل درجه حفاظت و مسیر عبور باسداکت در ساختمان ها با توجه به آبریزها و پاشش آب: مسیر عبور باسداکت باید حتی المقدور از محل هایی که امکان ریزش و یا پاشش آب به باسداکت می باشد، دور باشد، در غیر اینصورت، باید با توجه به نحوه پاشش آب برای باسداکت درجه حفاظت (IP) مناسب در نظر گرفته شود.
- کنترل درجه حفاظت و مسیر عبور باسداکت در فضای باز نیمه سرپوشیده: علاوه بر بالا بودن درجه حفاظت، استفاده از حفاظت اضافی (دوبل) یا کانوپی، توصیه می شود. کانوپی عالوه بر حفاظت از آب و گرد و خاک، در طوفان ها باسداکت را از اشعه مستقیم آفتاب و حرارت مضاعف ناشی از آن حفظ می کند. در نتیجه عمر باسداکت افزایش می یابد.
- ايمن بودن شينه هاي باسداكت از لحاظ الكتريكي براي افراد با قابليت پيشگيري از برق غيرمجاز. همچنین در اماکنی نظیر پارکینگ ها و یا مسیرهای عبور اتومبیل، درکلیه مسیر (حتی در یک نقطه) نباید احتمال برخورد وسایل نقلیه با باسداکت وجود داشته باشد. در مواردی نیز که احتمال برخورد سر انسان وجود دارد از محافظ پلاستیکی و علائم هشدار دهنده استفاده شود.
- عبور باسداکت از داخل موتورخانه، استخر، جکوزی، انباری و اماکن غیر قابل دسترسی ممنوع است.
- امكان قرائت لوازم اندازه گيري بصورت متمركز و از راه دور وجود داشته باشد.
- اتخاذ تدابير لازم جهت سرويس، نگهداري و در صورت لزوم تعويض قطعات باسداكت انجام شود.
- تقبل هزينه هاي تهيه، نصب، سرويس و نگهداري توسط متقاضي می باشد.
- اجرای باسداکت بایستی توسط پیمانکار مورد تأیید شرکت توزیع برق و پس از طراحی و ارائه نقشه و محاسبات صورت پذیرد.
نصب بست ها:
باسداکت ها و یا بست های متعلقه آن نباید در هیچ نقطه ای به ساختمان ثابت شود. در زمانیکه باسداکت به دیوار و یا سقف ساختمان بصورت ثابت نصب شود (و مستقل نباشد) نیروهایی که از جانب ساختمان توسط لرزش و یا ضربه به باسداکت و قطعات متصل وارد شده و امکان ایجاد نشت جریان بین فازها و فاز و بدنه را بوجود آورده و احتمال دارد به باسداکت آسیب جدی برساند.
نصب افقی باسداکت:
- باسداکت کمپکت در نصب افقی می تواند بصورت قائم و یا تخت نصب گردد.
- در حین نصب افقی باسداکت، هنگام عبور از دیوار، اطمینان حاصل کنید که قطعات اتصال (Joint Block) حدفاصل ضخامت دیوار قرار نگیرند.
- در صورت عبور باسداکت از دیوار، حداقل 20 میلی متر فاصله از لبه های باسداکت مراعات شود.
- در صورت عبور از دیوارهای ضد آتش، عالوه بر رعایت فاصله باسداکت از سوراخ تعبیه شده در دیوار، فلنج ها و عایق های ضد آتش بر اساس مشخصات و جزئیات مربوطه رعایت شود.
- بست مخصوص نصب باسداکت افقی از یک پروفیل ناودانی و دو میله فوالدی رزوه شده (M10) بطول حدود 120 سانتی متر تشکیل می گردد.
- پروفیل و میله رزوه شده می تواند از گالوانیزه سرد، گرم و یا استیل ضد زنگ باشد.
نکات مربوطه به نصب افقی:
- توصیه می شود برای نصب اولین قطعه باسداکت دو بست آویز افقی پیش بینی شود تا نصب قطعه اول با سهولت صورت گرفته و پایه اتصال مابقی باسداکت ها نیز قرار گیرد. بست های باسداکت حتی الامکان نباید در محدوده اتصالی مکانیکی قطعات باسداکت همچنین دریچه های انشعاب قرار گیرند.
- حداکثر فاصله بست های باسداکت در حالت نصب افقی 3 متر در نظر گرفته شود.
- بست های افقی باید به صورت آویز توسط میلگرد نصب گردد به طوریکه پس از اجرا باسداکت توانایی حرکت و جابجایی در محور افقی را تا حدود mm50 ± داشته باشد.
- در صورت اجرای چند خط باسداکت در کنار یکدیگر باید فاصله بست ها از یکدیگر رعایت شود تا باسداکت بتواند براحتی در جهات مختلف حرکت کند.
نصب عمودی (رایزری) باسداکت:
- منظور از نصب رایزری برای نصب باسداکت در شافت تکنیک یا رایزر ساختمان های بلند است که برای آن ها بست نوعی کفی استفاده می شود و منظور از نصب عمودی محلی است که معمولاً در مسیرهای افقی بعضاً خط باسداکت به صورت قائم عبور می کند و معمولاً از بست دیواری استفاده می شود.
- جهت نصب باسداکت به صورت رایزری (عبور از طبقات) از بستهای مخصوص نوع کفی روی اسلب کف استفاده میشود.
- جهت نصب باسداکت به صورت رایزری (اتصال به دیواری) از بست مخصوص نوع دیواری استفاده می شود.
- رعایت حداقل فاصله بین باسداکت و دیوار معادل 100 میلی متر جهت تهویه بهتر الزامی است.
- حداقل فاصله بلوک اتصال تا کف طبقه برای باسداکت رایزری باید حداقل 500 میلی متر در نظر گرفته شود.
- در صورت عبور باسداکت از کف حداقل 20 میلی متر فاصله از لبه های باسداکت باید مراعات شود.
- جهت جلوگیری از نفوذ آتش به طبقات دیگر فلنج و عایق ضد آتش بر اساس مشخصات و جزئیات مربوطه باید رعایت شود.
- پس از اتصال کلیه قطعات، در آخرین طبقه قطعه انتهایی نصب شده و آخرین قطعه باسداکت توسط بست دیواری به دیوار محکم گردد.
- در زمان نصب باسداکت به صورت عمودی های نول می باید سمت راست واقع شود (بازشو درب جعبه انشعاب باید رو به پایین باشد).
- نصب جعبه های انشعاب در طبقات توصیه می شود ارتفاع 1/4 تا 1/8 متری از کف تمام شده مطابق با استاندارد صورت گیرد.
- بست های رایزری باید به صورت منظم و صحیح در یک راستا در شافت های رایزری نصب گردند به طوریکه باسداکت نیروی وزن خود را به صورت قائم در روی فنرهای بست وارد کرده و فنرهای بست بر حسب وزن باسداکت رگالژ و تنظیم گردد. اگر یک یا چند بست به صورت کج و غلط نصب شود باعث ثابت شدن باسداکت شده و مانع آزادی لرزش آن خواهد شد. طبیعتاً بست های رایزری باید در محل هایی نصب شوند که قابل دسترس باشند، تا تنظیم نیروی فنری در آن ها ممکن باشد.
جلوگیری از انتقال آتش:
- در نصب باسداکت به صورت افقی، جزییات لازم جهت عبور باسداکت از دیوارهای ضد آتش بنحوی پیش بینی شده که عالاوه بر جلوگیری از انتقال آتش سوزی مانع آزادی حرکت افقی باسداکت نگردد.
- در نصب باسداکت به صورت رایزری در ساختمان های بلند، جزییات مربوطه به نحوی در نظر گرفته شده که هم مانع انتقال آتش سوزی است و هم آزادی حرکات افقی مستقل باسداکت را حفظ می کند.
- با توجه به اینکه برای باسداکت در رایزر ساختمان ها جزییات مانع انتقال آتش سوزی در کف ساختمان پیش بینی شده برای کابل های جریان ضعیف نظیر تلفن، کامپیوتر و اعلام حریق بهتر است یا از داکت یا ترانکینگ های رایزری با جزییات ضد آتش در کف طبقه مشابه باسداکت استفاده شود و یا دیواری ضد آتش بین بخش کابل ها و باسداکت اجرا شود.
الزامات قبل از راه اندازی باسداکت:
ابتدا محل نصب و روی بدنه باسداکت ها از لحاظ عدم وجود گرد و غبار و عدم نفوذ آب به داخل باسداکت کنترل و تمیز گردد. هنگام نصب باسداکت و بلوک های اتصال تأمین درجه حفاظت باسداکت لحاظ گردد. الزامات قبل از راه اندازی باسداکت به شرح ذیل می باشد.
کنترل عایقی:
- به منظور اندازه گیری مقاومت ایزوله بین فازها و هر فاز به تنهایی و بدنه فلزی باسداکت، خط باسداکت از ترانسفورماتور و مدار تابلو قطع نمایید (جعبه های تقسیم کننده (tap-off box) باید در این حالت قطع باشد).
- اندازه گیری بر اساس ولتاژ مستقیم 1000 ولت و بین هادی ها و همچنین بین هریک از هادی ها و بدنه فلزی (PE) صورت پذیرد.
- مقاومت ایزوله باید بیشتر از 1 مگا اهم باشد. لازم به یادآوری است که اندازه گیری مقاومت عایقی می باید که برای طول 30 متر باسداکت صورت گیرد.
- ولتاژ اعمال شده توسط دستگاه تست عایقی به هیچ عنوان از 1000 ولت جریان مستقیم و حداکثر زمان 2 تا 5 ثانیه بر اساس استاندرد 60439,1-2 IEC بیشتر نباشد. چون باعث کاهش عمر عایق می گردد. در صورتیکه ولتاژ بالاتر اعمال شود باعث شکست عایق و غیر قابل استفاده بودن باسداکت می گردد.
- کلیه قطعات باسداکت لازم است قبل از نصب روی زمین و پس از نصب در ارتفاع مورد نظر جداگانه تست عایقی گردیده و گزارش مربوط به مقاومت عایقی آن ها تهیه گردد.
کنترل پیوستگی ارت:
پیوستگی مسیر اتصال زمین ( بدنه باسداکت) کنترل شود.
کنترل توالی فاز ها:
ترتیب فازها به خصوص در محل اتصال به ترانسفورماتور و تابلوهای برق و یا اتصال کابل ها به جعبه تغذیه باسداکت از نوع کابلدار شود. پس از اطمینان از کنترل عایقی، پیوستگی ارت و توالی فازها، باسداکت می تواند زیر ولتاژ قرار گیرد.
برقدار کردن باسداکت:
- پس از برقداردار کردن خط یک روش ساده کنترل، تماس دست روی بدنه فلزی باسداکت و بخصوص بلوک های اتصال (Junction Block) برای تشخیص درجه حرارت مناسب است.
- احیاناً افزایش دما در بلوک های اتصالی می تواند بر اثر گشتاور پیچش نامناسب به وجود آید، در این حالت مسئول مربوطه مجدداً با گشتاور پیچش مناسب که در مشخصات فنی هر بخش آمده است مهره ها را محکم نماید.
- پس از برقدار کردن باسداکت و اطمینان از شرایط مناسب کار، درب جعبه های انشعاب می تواند بسته شوند و یا کلیدهای داخل آن ها وصل گردد.
الزامات حفظ و نگهداری (پس از نصب) باسداکت:
باسداکت برای کاربرد بلند مدت با دقت کافی طراحی شده است. بازرسی ها ی سالیانه زیر به منظور دستیابی به این اهداف الزم است.
- هرگونه گرد و غبار و مواد اضافی از روی بدنه باسداکت و جعبه های انشعاب پاک شود.
- باید مطمئن شد که تمامی مهره ها محکم بسته شده باشند و گشتاور در اتصال مهره های بلوک اتصال رعایت شده باشد.
- هر مورد غیر معمول و ناصحیح که در طی سال اتفاق افتاده باشد مانند استقرار هرگونه تجهیزاتی در کنار باسداکت که تولید رطوبت و یا حرکت کرده باشد، بازرسی و بازبینی مجدد خط باسداکت را الزامی می نماید.
- باسداکت های نصب شده در داخل ساختمان بایستی با فشار باد تمیز گردند.
- در مواقع افزایش حرارت بدنه باسداکت و یا لرزش شدید آن، گشتاور پیچش مهره های بلوک اتصال کنترل گردد.
- در صورت عدم بهره برداری از خطوط باسداکت در چند ماه، روش های کنترلی مشابه فوق الذکر برای راهاندازی مجدد لازم است.
- توصیه می شود از ارتباط های افقی و عمودی استفاده شده در پروژه ها، حداقل از هر نمونه 2 عدد و همچنین جعبه های تقسیم کننده متناسب با تعداد منصوبه، بصورت رزرو در انبار پروژه باشد تا در هنگام نیاز بتوان بدون فوت وقت مورد استفاده قرار گیرد.
- در صورتیکه در محل نصب باسداکت میزان آلودگی (نظیر گرد وخاک و …) زیاد است بازرسی می بایست متناسباً چندین بار در سال انجام شود.