امروزه با گسترش شبکه توزیع برق در تمامی نقاط کشور وابستگی به این منبع انرژی غیر قابل انکار است. لذا جهت جلوگیری از خسارات ناشی از قطع برق شبکه سراسری در تمامی مراکز اداری، تجاری و مسکونی و همچنین تولیدی باید از سیستم پشتیبان برق اضطراری استفاده شود. برای این منظور استفاده از دیزل ژنراتور و ژنراتور های گازی توصیه می شود.
از آنجاییکه در کشور ایران دسترسی به گاز راحت تر از بنزین و گازوئیل می باشد، تمایل به داشتن ژنراتور گازی بیشتر از دیزل ژنراتور شده است. ژنراتور گازی از یک موتور گازسوز و یک ژنراتور تشکیل شده که می تواند با مصرف گاز طبیعی، برق تولید نماید. عمر مفید ژنراتور های گازی 10000 تا 30000 ساعت کار می باشد.
از جمله برند های ژنراتور گاز سوز در ایران می توان به موتور های گاز سوز کاترپیلار (بیشتر در توان های بالا و برای صنایع استفاده می شود (KVA 500 تا MW 2)، ژنراتور گازی لوول چین (در توان های کم تا حدود KVA 60 و اکثراً برای مجتمع های مسکونی و تجاری استفاده می شود)، ژنراتور گازی پرکینز انگلستان، ژنراتور گازسوز کامینز، ژنراتور گازی موتورسازان تبریز (بیشتر در رنج های KVA 30 و KVA 60 و برای کارگاه های تولیدی مجتمع های مسکونی و تجاری) اشاره نمود.
مزایای ژنراتور گازسوز نسبت به نوع دیزلی:
- دسترسی راحت به گاز شهری (گاز منبع انرژی پاک تر و ارزان تری از دیگر سوخت های فسیلی می باشد)
- خروجی برق بدون نوسانانات
- صرفه جویی اقتصادی در مصرف سوخت (گاز) در مقایسه با سوخت دیزل و بنزین و در نتیجه هزینه سوخت کمتر
- کم صدا
- ایمنی بالا بخاطر حذف خطرات نگهداری گازوئیل و بنزین
- حدود 25 درصد طول عمر ژنراتور گازی در مقایسه با نوع دیزل و بنزین بیشتر می باشد.
- کم بودن مقدار دود خروجی و در نتیجه کاهش الودگی هوا
معایب ژنراتور گازی:
- بزرگ‌تر و در نتیجه به فضای بیشتری نیاز دارند.
- گاز قابلیت انفجار دارد و در نتیجه در صورت عدم رعایت نکات ایمنی خطرات امنیتی وجود دارد.
برخی از اجزاء تشکیل دهنده ژنراتور گازی:
- موتور گاز سوز یا همان موتور احتراقی با سوخت گاز: هر ژنراتور برقی در هر نوع سوختی شامل یک موتور می باشد. در واقع، موتور دستگاهی می باشد که سوخت وارد شده اعم از گاز یا انواع سوخت های دیگر را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند. در این قسمت سوخت وارد شده Liquefied Petroleum Gas (LPG) یا Compressed Natural Gas (CNG) می باشد که با احتراقی که در سیلندر ها رخ می دهد باعث چرخش شفت موتور می شود که حاصل آن انرژی مکانیکی یا حرکتی می باشد با توجه به اینکه ژنراتور اتصالی به موتور می چرخد خروجی برق می دهد.
- ژنراتور یا مولد برق: به وسیله ای گفته می شود که توسط قطعه ای به نام شفت به موتور متصل می شود و با چرخاندن شفتانرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی تبدیل می گردد.
روتور: روتور به قطعه ای متحرک و دوار گفته می شود که که باعث ایجاد میدان مغناطیسی و در نتیجه این انرژی مغناطیسی توسط سیم پیچ ها به استاتور منتقل گردد.
استاتور: به قطعه ای ثابت در ژنراتور گفته می شود که به صورت یک آهنربای میدان عمل می کند که در زمانی که با آرمیچر در یک راستا یا در تعامل قرار می گیرد باعث ایجاد حرکت می شود.
رگولاتور گاز: قطعه ای است که فشار گاز را تنظیم می کند.
میزان مصرف سوخت ژنراتورهای گازی:
میزان مصرف سوخت در ژنراتور های گازی متغیر بوده و به عواملی از جمله توان ژنراتور، بار تحمیل شده به ژنراتور و پارامترهای موتور از لحاظ راندمان مصرف سوخت بستگی دارد. به طور مثال مصرف گاز برای ژنراتور گازی KVA 30 در حالت کارکردن اضطراری (KVA 33) ساخت شرکت موتور سازان تبریز حدود 13 مترمکعب در ساعت با فشار 1/4 پوند می باشد. همچنین در حالت 50% توان اضطراری حدود 8/3 مترمکعب در ساعت می باشد.